در بازرسی کالا معمولاً کالاهای سفارش داده شده بصورت ساخته شده آماده بازرسی می باشند. در اینصورت ممکن است بازرسی حین ساخت قبلاً توسط سازمان دیگری انجام گرفته و یا فقط بازرسی نهایی کالا مورد توافق مشتری و فروشنده (سازنده) قرار گرفته باشد.
اکثر تولیدات مربوط به سازندگان صنایع نفت، گاز و پتروشیمی همچون لوله ، اتصالات، فلنج ، پیچ و مهره، شیر، پمپ و انواع تجهیزات برق و ابزار دقیق معمولاً بصورت نهایی و پیش از حمل (Pre-shipment) بازرسی می گردند.
به این نوع بازرسی اصطلاحا PSI یا Pre-Shipment Inspection (بازرسی پیش از حمل) گفته می شود.
از آنجایی که کالاهای مذکور بصورت حین ساخت مورد بازرسی قرار نگرفته اند لذا بازرسی از کالا در یک مرحله (یا بازدید) بسیار حساس و دشوار خواهد بود. در بازرسی کالا مسلماً مهمترین وظیفه یک بازرس کنترل مدارک فنی ساخت و کنترل کیفیت کالا (انطباق محصول) خواهد بود چرا که بسیاری از مراحل ساخت و آزمونهای مرتبط کالا قبلاً انجام گرفته است و بازرس هم در آن زمان حضور نداشته است.
قبل از انجام بازرسی محصول و بررسی مدارک، بازرس بایستی کاملاً از نحوه بازرسی و شرایط تحویل کالا مطلع باشد. یعنی به الزامات قراردادی و درخواست مشتری کاملاً اشراف داشته باشد. این الزامات را می توان در قراردادهای فیمابین سازنده (تامین کننده) و مشتری یافت. معمولاً این الزامات جزء ضمایم قرارداد بصورت سفارش خرید (Purchase Order) یا درخواست مواد (Material Requisition) ، برنامه آزمون و بازرسی (Inspection and Test Plan: ITP) ، کتابچه مشخصات فنی (Specification) و غیره می باشند.
در حقیقت وظیفه بازرس این است که محصول را مطابق مدارک مذکور بازرسی نماید؛ بگونه ای دیگر محصول را مطابق با الزامات و خواسته های مشتری بررسی (Verify) کند و اطمینان حاصل نماید که محصول مورد سفارش کلیه الزامات مشتری را برآورده می سازد. لذا بازرسانی که قبل از کنترل این مدارک سراغ استاندارد مربوطه می روند کاملاً راه اشتباهی را برگزیده اند. چرا که الزامات مشتری نسبت به الزامات استاندارد ارجحیت و اولویت بالاتری دارد. البته معمولاً الزامات مشتری شامل یک سری الزامات استانداردی هم می شود. یعنی مشتری علاوه بر اینکه یک سری درخواست ها و نیازهای خود را اعلام می نماید در نهایت امر سازنده (تامین کننده) را به پیروی از الزامات استاندارد مربوط به ساخت محصول مورد سفارش الزام می نماید.
در بازرسی پیش از حمل بایستی توجه ویژه ای به برنامه ریزی بازرسی داشت. برنامه ریزی بازرسی در مدرک ITP گنجانده شده است و بازرس بایستی با توجه به این مدرک، بازرسی را برنامه ریزی و به اجرا بگذارد. ممکن است در ITP مرحله ای از ساخت یا آزمون های نهایی ساخت بعنوان ایستگاه بازرسی (Hold Station) از طرف خریدار فرض شده باشد. در این صورت نتایج آزمون یا بازرسی مربوطه با امضاء بازرس خریدار که شاهد آزمون بوده است بایستی مورد بررسی بازرس کالا (در مرحله پیش از حمل) قرار گیرد.
بطور خلاصه بازرسی پیش از حمل می تواند شامل بازرسی های زیر شود:
– بررسی مدارک خرید
– بررسی مدارک کنترل کیفی و بازرسی کالا (جهت انطباق محصول با استاندارد و سفارش)
– بازرسی ظاهری (چشمی) از کالا و اجزای آن (که می تواند شامل بازرسی رنگ نیز باشد.)
– بازرسی کمی
– بررسی پکینگ لیست (لیست بسته بندی)
– بازرسی بسته بندی کالا
– بازرسی حین بارگیری
– صدور گواهی ترخیص یا گواهی بازرسی
به هر حال بایستی توجه داشت که در بازرسی پیش از حمل بکار گیری بازرسان مجرب از اهمیت ویژه ای برخوردار است و بالطبع هزینه های بازرسی پیش از حمل نسبت به بازرسی حین ساخت بالاتر خواهد بود.